DEĞİŞEN GÜZELLİK ALGISI VE ETKİLERİ
GÜZELLİK NEDİR?
Güzellik en basit ifadeyle “iyi”dir. Estetik güzeli kast ederken de bu kategoride iyi olanı belirtiriz. Güzelliğin sözlük anlamı estetik bir beğeni, duygu, coşku, hoşlanma duygusu uyandıran nitelik. Güzelliğin duyusal bir biçimi vardır. Düşünceye değil, seyre ve hayale dayalıdır. İşlevsel ya da kullanışlı olma niteliğinden ziyade karşılık beklenmeden edinilen bir izlenimdir. Güzel olanı bir işe yaradığı için değil, duyusal izlenim ve seyir için tercih ederiz.
GÜZELLİK ALGISI NEDİR?
Günümüzde güzellik algısı, kadınların sağlıklı olmak kadar önemli olarak gördüğü bir algıdır. Moda kadar olmasa da zaman içinde değişkenlik gösteren bu algı kadının aynadaki görüntüsünü beğenmesinden çok toplumun o görüntüsüne onay vermesinden geçiyor. Bu da insanlarda takıntıya ve psikolojik sorunlara yol açabilmekte. Güzellik takıntısının altında yatan en önemli faktörlerden biri toplumsal olarak yaratılmış güzellik algısı. Bunlarda zayıf olma arzusu, ekranda kısa sürede zayıflayan ünlüler ve “0” beden mankenlerin etkisi çok büyük.
DEĞİŞEN GÜZELLİK ALGISI
Güzellik, estetik algısı tarih içerisinde değişiklikler göstermiştir. 3000 yıllık insanlık tarihinde toplumların standart güzellik algısının kadınları nasıl değiştiğine göz atalım.
Güzellik Algısı Tarih Boyunca Nasıl Değişti?
14.ve 16. yy Rönesans döneminde çekici kadınlar bugünlere göre daha kilolu, küçük göğüslü, ayva göbekli ve geniş kalçalı kadınlardı. Güzellik bir statü simgesi olarak değerlendirilmekteydi. Eski zamanlarda saraylarında oturan, güneş altına çıkmayan, hareketsiz, beyaz tenli ve toplu kadınlar güzel sayılırdı.
Victoria Dönemi İngilteresi (1837-1901) Bu dönemde Rönesans döneminin aksine kadınlar bedenleriyle ilgilenmeye başladı. İnce bel güzellik anlayışının temeli bu dönemde atıldı. Kadınlar güzellik uğruna zar zor nefes alarak korse giymeye bu dönemde başladı. Kadınlar bellerini olabildiğince sıkan korseler kullanmaktaydılar ve bu da bir kum saati görüntüsü yaratmaktaydı. Bu korseler kadınların hareket kabiliyetini azaltıyordu ve bu da onları iş sahasından, çalışmaktan uzaklaştırıyordu. Ayrıca uzun saçlar için postiş kullanılmaktaydı.
1920'lerde kadınların seksi görünümüne kısa saç ve küçük göğüs eklendi. Korsenin yerine daha esnek kemerler kullanılmaya başlandı. Açık ten, koyu göz ve erkeksi görünüm öne geçti. Kadınlar daha androjen görüntüleri tercih etmeye başladılar. Belleri ve göğüsleri düzleştirip, belirsizleştiren kıyafetler tercih edildi. 1920lerde kadın güzelliği kıvrımsız ve daha erkeksiydi.
Hollywood’un altın çağı 1930-1940'lar kadınların bedenlerini ön plana çıkardıkları, bugünkü kadar olmasa da hafif antrenmanlarla daha atletik vücutlara yöneldiği yıllar. Sarışın ve kızılların yükselişe geçtiği yılların seksi kadın ikonu olarak Jean Harlow ve Rita Hayworth. Makyaj trendi olarak 20'lerle kıyaslandığında çok daha sade makyajlar tercih ediliyor. Destekli sütyenlerin en ilkel formlarının kullanılmaya başladığı yıllara denk geliyor.
1950'lerde muhafazakâr ABD’de kıyafetler daha kapalı ama inceden vücut hatlarını belli ediyordu. Bugün neredeyse 3 bikini çıkacak kumaş kullanılan bikiniler de dönemin toplumsal algısı hakkında fikir veriyor. Bu dönemde Marilyn Monroe gibi film yıldızlarının tarzları kabul görmeye başladı.
Hippilerin yükselişi ve 1960'lar Bugünün 0 beden modasının fırladığı dönemdir. Modeller kadınların zayıflıkla kafayı bozmasına neden oldu. Bu dönemde kadınların seksapelinin vazgeçilmezleri ise mini etekler, kısa elbiseler ve takma kirpiklerdi. Twiggy gibi ünlü modeller ile kıvrımlı vücutların yerini ince, uzun vücutlar aldı.
Disko topu 1970'ler bu dönemde kadınlar bedenlerinin görüşleriyle takıntılı değillerdi. Yanık ten ve dağınık saçlar güzel olarak kabul ediliyordu.
1980'lerde Aerobik ve fitness'ın yükselişe geçti. Atletik vücut bir seksapel göstergesi kabul edilmeye başlandı. 80'lerde herkes geniş omuzluydu. Ama fitness veya aerobik yaptıkları için değil, vatkalı kıyafetler moda olduğu için. Bir kadının güzelliği saçının kabarıklığıyla doğru orantılıydı. Bu dönemde anoreksiya gibi hastalıklar da ortaya çıktı ki uzmanlar bunu egzersiz ihtiyacındaki yükselişle ilişkilendiriyorlardı.
90'larda tek tipleştirilmiş bir güzellik algısı olduğunu söylemek çok kolay olmasa da daha minimalist bir modanın hâkim olduğu söylenebilir. İnce, içine kapanık ve solgun görüntüsüyle ünlü model Kate Moss 90ların güzellik algısının sembolüydü
2000'lerden bugüne Günümüzde de zayıflık, fazlasıyla eleştirilmesine rağmen bir güzellik göstergesi olarak kabul görüyor. Güzel olarak gösterilen kadınların Victoria's Secret mankenleri olduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra Jennifer Lopez ve Shakira gibi ünlüler 'geniş kalça' modasını yeniden gündeme getirdiler. Güzellikte kabul gören unsurlar düz karın bölgesi, sağlıklı cılızlık, dolgun göğüsler, kalça ve thigh gap (üst bacaklar arasındaki boşluk).
Kadınlar hem ince, hem sağlıklı; hem büyük göğüslü ve kalçalı, hem de düz karınlı olmalılar!
Bu görüntüleri yakalamak için kadınlar git gide daha fazla plastik cerrahiye başvurmaktalar. Kalça ve göğüs büyütme operasyonları artmakla beraber, selfie gibi kültürel fenomenler ile 30 yaş altı kadınlarda plastik cerrahi gün be gün daha fazla önem kazanmakta.
NE YAPMALI?
İdeal kadın güzelliğin şekil ve form bakımından, dönemlere göre gösterdiği değişimlerin döneme ait toplumsal değerler ve teknolojik olanaklar doğrultusunda şekillendiği görüyoruz. Bununla kendimizi dönemin bize empoze ettiği güzellik algısına sokmasına izin vermeyerek kendimiz olmaya bakmalıyız.
Başkaları görmeyi başaramıyor veya istemiyor diye kendi güzelliğimizi inkâr etmeyelim. Kimliğimizi benimsemek yerine etrafımızda gördüklerimizi taklit etmeye uğraşmayalım.
Herkesin “Ne hoşsun” dediği kişiler gibi olmaya çalışmayalım. Bunu yaptığımızda ruhumuz yavaş yavaş körelir, arzumuz azalır, dünyaya güzellik katma olasılığımız ortadan kalkar.
Onun için size empoze edilen güzellik algısını yerle bir edin. Ve hemen bugün, şu anda kendinizi olduğunuz gibi sevmeye başlayın. Daha mutlu, sağlıklı ve huzurlu olduğunuzu göreceksiniz. Çünkü siz bunu hak ediyorsunuz. Çünkü siz güzelsiniz.
Kaynaklar
A timeline of sexy fashion trends through the years. (sytlecaster.com)
Işıkören, N. D. (2015). Kadın İmgesi ve Tarih Boyu Değişimi. Sanat ve Tasarım Dergisi, (16), 115-131.
