TERK EDİLME KORKUSU VE TERAPİ YÖNTEMLERİ

Terk edilme korkusu genellikle çocukluktaki kayıplardan kaynaklanır; bir ebeveynin ölümü veya boşanma gibi. Ancak fiziksel veya duygusal anlamda yetersiz bırakılmak da terk edilme korkusuna neden olabilir. Erken çocukluk döneminde edinilen bu tecrübeler ileride kişinin yetişkinlik yaşantısında önemli insanlar tarafından terk edilme korkusu yaşamasına neden olabilir.

Bir miktar terk edilme korkusu, insan olmanın bir parçasıdır ancak bu korku çok şiddetli bir hale geldiyse özellikle sağlıklı ilişkilerin oluşmasına ciddi anlamda zarar verebilir. Durum böyle olduğunda, bir terapistin veya danışmanın desteği gerekmektedir.

TERK EDİLMEYİ ANLAMAK

Sağlıklı bir gelişim, yeterli fiziksel ve duygusal bakımı gerektirir. Bu ihityaçların karşılanmaması terk edilme hissini doğurabilir. Bazen terk edilmek kişinin hayatında travmatik izler bırakabilir. Bir ebeveynin ölümü çocuk için travmatik bir olaydır; fiziksel veya cinsel istismar veya yeterli korumanın sağlanamaması gibi tehdit edici koşullar, kişinin kendisini güvende hissetmemesine neden olur.

Duygusal ihmal bir çocuk için travmatik olabilir ve fisiksel olarak olmasa da aslında terk edilmenin başka bir formudur. Duygusal ihmal, çocuklarının duygusal ifadelerini bastıran, onlarla alay eden veya onları gereksiz bir şekilde yüksek standartlarda yetiştiren ebeveynlerden kaynaklanır. Ebeveynler çocuklarının değer duygularına aşırı derecede güvenirlerse ya da onlara yaşıtlarıymış gibi davranırlarsa duygusal ihmal ortaya çıkabilir.

Çocukken terk edilme korkusunu yaşamamış yetişkinler; ayrılma, boşanma veya ölümle kendilerine oldukça yakın birini kaybederlerse, terk edilme duygusu ile karşı karşıya kalabilirler. Terk edilme ister çocuklukta ister yetişkinlik döneminde yaşanmış olsun; kişinin romantik ilişkilerini, profesyonel ve sosyal hayatını etkilemektedir.

TERK EDİLME KAYNAKLI PSİKOLOJİK KAYGILAR

Terk edilme deneyimi olan bir kişinin uzun vadeli psikolojik problemlerle karşılaşma olasılığı daha yüksektir. Genellikle kişi tekrar terk edileceğinden korkar. Ebeveyni ya da bakıcısı tarafından terk edilmiş bir çocuk hayatı boyunca çalkantılı bir ruh hali ile ya da öfke ile mücadele edebilir. Bu davranışlar kişinin partneri ve arkadaşları ile ilişkilerini olumsuz yönde etkiler. Bir çocuk, ebeveynin kendi psikolojik sorunları nedeniyle, ebeveyninden yeterli duygusal destek almamışsa sağlıklı bir benlik saygısı geliştiremez.

Terk edilme korkuları bir kişinin başkalarına güvenememesine, değerli hissedememesine veya yakınlık kuramamasına neden oalbilir. Kişinin kaygı, depresyon, bağımlılık veya başka güçlüklerle karşılaşmasına neden olabilirler. Çocukluğunda terk yaşamış biri bu durumun bir sonucu olarak benlik saygısından mahrum kalmış ise yaşadığı olumsuzlukları yansıtan romantik ilişkilere ve arkadaşlara yönelebilir.

TERAPİDE TERK EDİLME DUYGULARININ ELE ALINMASI

Birçok kişi terk edilme deneyimlerinden kaynaklanan sorunlarının ele alınması için terapiyi sürdürür. Terapi, problemin kaynağının kişinin çocukluğunda terk edilmesiyle birlikte yaşadığı travma olduğunu ortaya çıkarabilir.

Bir terapist ya da danışman kişinin geçmiş korkularını mevcut gerçekten ayırmayı öğrenmesine yardımcı olur. Bireylerin bu süreç boyunca bilişsel dönüşüm sağlaması ve böylece kendi yaşamları için daha olumlu tepkiler ve gerçekçi beklentiler geliştirmelerini mümkün kılar. Kişiler korkularının geçmişte yaşadıklarından kaynaklandığını fark ettiklerinde korkularını, mevcut ilişkilerine ve olaylara karşı duygusal tepkilerini kontrol etmeyi başarabilirler.

Göz hareketleri ile duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR)’den diyalektik davranış terapisine kadar birçok terapi terk etme problemlerini ele almaktadır. Psikoterapi, terk edilme ile ilişkili anı ve hislerine tutunan bir kişinin, kendisi ile ilgili anılara eğilmesine yardımcı olur. Bu kendini keşfetme biçimi geçmişin savunmasız, çaresiz çocuğunun; güçlü, yetenekli yetişkinlerden ayırılmasını sağlar. Özenli, empatik bir terapist, kişinin terk edilme korkularını en aza indirmeye yardımcı olur.

Terk edilme korkularıyla karşı karşıya kalan bireyler, korkularını sağlıklı ve üretken yollarla yönetmeyi öğrenebilirler.

Terk edilme korkusunun üstesinden gelme yöntemleri:

  • Kendine bakma yollarını keşfetmek
  • Korkular bir kişinin güvenlik duygusunu tehdit ettiğinde, güvenli ve sakin "merkez" e erişme becerisinin geliştirilmesi
  • Romantik ilişkilerde her iki tarafın ihtiyaçlarını karşılamayı öğrenmek
  • Başkalarına güven duygusunu yaratmak

VAKA ÖRNEĞİ

Evlat edinilmiş bir çocuğun terk edilme ile ilgili duyguları: 15 yaşındaki Jerome, diğer öğrencilerle fiziksel tartışmalara girer ve derslerde zorlanır. Rehberlik ve psikolojik danışmanı, öfke yönetimi için çalışmak ve Jerome’un okuldaki performansının ve davranışının iyileştirmesine yardımcı olmak için haftada iki kez görüşme yapmaya başlar. Okul danışmanıyla gerçekleştirilen oturumlar sırasında Jerome duygularını ortaya koyar ve sonuç olarak çocukken evlat edinilmesi ile ilgili bastırdığı duyguları ortaya çıkar. Jerome, kendi öz ailesinin onu terk etmesi ile ilgili kızgınlığını dile getirir ancak kızgınlığına karşın onları tekrar görmek istemektedir. Okul danışmanı, Jerome'un evlat edinen ailesini, oğullarının neler yaşadığını daha iyi anlamalarına ve Jerome'u destekleme yollarını keşfetmelerine yardımcı olmak için bir toplantı yapmaya davet eder. Jerome ve onu evlatlık edinen ailesi, biyolojik ailesini bulmak için plan yapar. Biyolojik ailesinin onunla görüşmek istememesini de göz önüne almasını isterler. Jerome ayrıca, okuldaki danışmanı ile, okuldaki davranışlarını geliştirmeye yönelik hedefler içeren bir davranış sözleşmesi de imzalar.

Kaynakça: http://www.goodtherapy.org/learn-about-therapy/issues/abandonment