POSTTRAVMATİK STRES BOZUKLUĞU (PTSB) NEDİR?

Posttravmatik Stres Bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu olarak da bilinir.

Sevilen, değer verilen bir yakınımızın kaybı; beklenmedik, dehşet verici, korkutucu olaylar; savaşlar, kazalar, ciddi hastalıklar, doğla afetler gibi durumlar karşısında insanlar sıkıntı, üzüntü deneyimleri yaşar. Bu yaşanan zorluklar olayın henüz yeni olduğu dönemlerde insanın hayatını olumsuz yönde etkiler. Genel olarak bu deneyimlerden sonra insanlar zaman içinde günlük hayatlarına geri döner ve olayın etkileri şiddetini azaltır. Ama bazı durumlarda etkiler aylar hatta yıllar boyunca devam edebilir. Olaya şahit olan birey tekrar tekrar olayı yaşıyormuş(flashback) gibi hissedebilir, uykularında problem yaşayabilir. Günlük hayatında olayla bağlantılı olarak aşırı stres ve kaygı duymaya devam eder. Bu durum bireyin hayatını sekteye uğratacak düzeye gelebilir. Birey bir türlü rahatlayamaz, konsantre olmada problem yaşar, diğer insanlara yabancılaşmaya başlar. Bu tür travma sonrası yaşanan stresin devam ettiği rahatsızlıklar Posttravmatik Stres Bozukluğu (Travma Sonrası Stres Bozuklu) olarak adlandırılır.

HANGİ DURUMLAR POSTTRAVMATİK STRES BOZUKLUĞU(PTSB) YARATIR?

* Doğal afetler (deprem, sel, yangın)
* İnsan eliyle yapılan travmalar (savaş, işkence, tecavüz)
* Kazalar (iş, trafik)
* Beklenmedik ölümler
* Ciddi-ölümcül hastalıklara yakalanma

POSTTRAVMATİK STRES BOZUKLUĞU(PTSB) BELİRTİLERİ

Travma Anılarını Sürekli Hatırlamak: Sürekli olarak olayın hatırlanması, tekrar yaşanıyormuş gibi flashback’ler yaşama. Olayı hatırlatan bir durum olmamasına karşın bu deneyimin istemdışı bir şekilde zihinde canlanması. Rüyalarda kabus şeklinde görünmesi. Bireyde terleme, çarpıntı gibi bedensel belirtilerin görünmesi.

Travmayı Hatırlatan Kişi, Yer ve Durumlardan Kaçınma: Birey travmanın etkilerinden kaçmak için olayı hatırlatabilecek her durumdan kaçmaya çalışır. Olayın gerçekleştiği yere gitmek, olayla ilişkili birini görmek ya da benzer bir durumun karşısına çıkması bireyin aşırı tepki göstemesine sebep olur. Bu durumlar bireyde dehşet yaratabilir.

Aşırı Derecede Tetikte Olma Hali: Birey olayın etkisiyle işlerine konstanre olamaz, uyku probleri yaşar. Sürekli bir tedirginlik haliyle rahatlayamaz. En ufar bir ses kendisini irkitebilir. Sürekli olarak benzer bir olayın gerçekleşmesinden korktuğu için tetikte davranır. Bu da hem fiziksel hem de zihinsel yorgunluk yaratır.

TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU(TSSB)'NİN SEBEPLERİ

Her travma deneyimi bireyde TSSB yaratmaz. Bozukluğun mekanizması tamamen bilinmemektedir. Yalnız uzun süre devam eden travmaların ve özellikle diğer insanlar tarafından gerçekleşen (saldırı, savaş, tecavüz) travmatik deneyimlerin travma sonrası stres bozukluğu oluşturma ihtimali çok daha yüksektir.

TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU(TSSB) TEDAVİSİ

Daha öncede belirtiğimiz gibi tüm travmaların tedaviye ihtiyacı yoktur. Birey dostları, eşi, ailesi, yakın çevresi tarafından desteklendiği taktirde olayın etkileri zamanla azalmaya başlar. Fakat bu desteklerin yetmediği durumlarda, stresin azalmadığı hatta giderek arttığı hallerde bireyin profesyonel bir destek alması gerekmektedir. TSSB uygun bir şekilde tedavi edildiğinde birey kısa sürede olumlu etkiler görmeye başlar ve hayat kalitesinde iyileşmeler görür.

TSSB’de etkili olduğu bilinen iki psikoterapi yöntemi vardır:

*Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

*Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşlemleme (EMDR)’dır.

Travma sonrası yaşanan bir diğer rahatsızlığın da depresyon olduğu unutulmamalıdır.

• HAYIR DİYEBİLMENİN ÖTESİNDE SAĞLIKLI KİŞİSEL SINIRLAR BELİRLEME

• TRAVMA NEDİR? / TRAVMA İLE İLGİLİ BOZUKLUKLAR

• FLÖRT ŞİDDETİNE UĞRADIĞINIZIN FARKINDA MISINIZ?

• TÜRKİYE’ DE BOŞANMA KAVRAMI, TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ ve PSİKOSOSYAL BAŞ ETME YOLLARI IŞIĞINDA BOŞANMANIN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİSİ ÜZERİNE BİR YAZI

• COVID-19