OKUL KAYGISI İLE NASIL MÜCADELE EDİLİR?
Ağustos ayının bitimi yazın da bitiminin habercisidir. Yazın bitimi ise karışık duyguları getirir. Heyecan, mutluluk, hüzün… Okula giden çocuklar ve aileleri için bu duygulardan bir tanesi de kaygıdır. Kaygı, belirsizlik karşısında duyulan korkuyu andıran ama korkudaki gibi belirli öğelere karşı hissedilmediği için kontrol edilmesi korku hissine göre daha zor olan bir duygudur.
Artık yeni bir okul dönemine başlanacaktır. Yeni bir düzene geçilecektir ve yeni bir sosyal çevreyle ya da bir süredir uzak kalınan sosyal çevreyle tekrar bir araya gelinecektir. Yeni bir okul takvimi vardır ve akademik zorluklar yaşanacaktır. Bu bir sürü yeni durum bir sürü belirsiz durum demektir. Belirsizlik karşısında belli düzeyde kaygı oluşması beklenen bir durumdur ancak bu kaygının “belli düzeyi” aşması, çocuktaki olumlu duyguların da sekteye uğraması ve böylece çocuğun çaresiz hissetmesi anlamına gelebilir. Böyle bir kaygı karşısında çocukların vereceği tepkiler değişkenlik gösterir.
Yazının başında belirsizlik demiştik. Belirsizlik hayatın içindedir ancak belirsizliğin zihinde nasıl algılandığı belirsizlikle mücadele gücünün belirleyicisidir. Belirsizlik kişi için çok korkutucu bir şey ise belirsizliğe karşı güçsüz hisseder. Çocukların belirsizliğe karşı mücadelesi ebeveynlerinin yardımıyla verilir. Tabii bunun için ebeveynlerin kendi kaygılarının farkında olması ve bu durumu yönetebiliyor olması gerekir.
Çocuklar kaygılarını konuşarak ifade edemeyebilirler. Çocukların kaygıları davranışlarında gözlemlenebilir veya kaygı fiziksel semptom olarak da kendini gösterebilir. Bu kaygının davranışlara yansımasına örnek olarak çocuklar daha sinirli olabilirler veya sosyal olarak geri çekilebilirler. Karın ağrısı, baş ağrısı veya uyku düzensizlikleri de kaygının bedene yansımasına örnek olarak verilebilir.
Okula başlama heyecanının bir okul korkusu hatta okul fobisine dönüşmemesi için hatırlanması gereken bir kaç önemli nokta vardır:
- Anne babanın yoğun kaygısı çocuğa ulaşabilir. Yeni bir döneme başlanacağı düşüncesi ailelerde de kaygı oluşturur. Anne baba için de rahat dönem bitmiştir ve sorumluluklar artacaktır. Ayrıca ailelerin, çocuğun okul başarısının yüksek olması beklentisi de aileleri zorlayan önemli bir faktördür. Bu durumda anne babalar yeni dönemin gerekliliklerini, çocuğunun okul başarısının onlar için ne demek olduğunu kendi zihinlerinde değerlendirmeli ve kaygılarını makul düzeyde tutmanın yollarını aramalıdır.
- Okul ve okul dönemi çocuğa tanıtılmalıdır. Okula ilk kez gidecek olan çocuğa okul ortamının nasıl bir ortam olduğu, çocuğun okulda ne gibi şeylerle karşılaşacağı, neler yapabileceği, okulun zorluklarının neler olabileceği olumlu bir üslupla anlatılabilir. Okula devam eden çocuklar için de çocukla başlanacak okul dönemi hakkında sohbet edilip yine okulda nelerle karşılaşabileceği hatırlatılabilir.O
- Okul günleri sonrası çocuğun gününün nasıl geçtiğinin bir sohbet edasında sorulması, hem ebeveyni hem de çocuğu rahatlatabilir. Bu sohbet anne babanın çocuğu hakkında bilgi almasını sağlarken, çocuk gününe anne babası tarafından değer verildiğini, dolayısıyla kendisine değer verildiğini hisseder.
- Çocuğun sosyal olarak okul ortamında rahat olup olmadığı bu günlük sohbetler esnasında izlenebilir. Çocuğa örnek olarak, arkadaşlarıyla arasının nasıl olduğu, okulda kimleri sevdiği, öğretmeniyle neler yaptığı sorulabilir. Eğer çocuk, rahatsız olduğu bir durum varsa, sorulara kaçarak ve çekinerek kısa cevaplar verebilir ya da rahatsız olduğu durumu heyecanla anlatabilir.
- Ayrıca çocuğun okul başarısı algısının nasıl olduğuna bakmak gerekebilir ve katı bir başarı isteği çocuğu olumsuz yönde etkileyebilir. Önemli olan her şeyin en iyisi olmak değil, iyi olunacak alanların keşfedilmesidir. Böylece ilerleyen zamanda meslek seçiminde kendisi için en uygun olanı seçmeye çalışacaktır.
- Öğretmenle belli aralıklarla görüşmeler yapmak yine çocukla ilgili yeni bilgilerin alınmasını sağlar ve yeni bir gözle çocuğun rahatlığı değerlendirilmiş olur.
Tüm bu bilgiler ışığında çocukta sosyal ortama veya okul başarısına yönelik yoğun korkulara rastlanırsa bir uzmana danışılarak yardım alınabilir.
