MESLEKİ TÜKENMİŞLİK VE ÇÖZÜM YOLLARI

Tükenmişlik, iş talepleri ile işi yapan bireylerin ihtiyaçları arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanan ve aşamalı olarak ilerleyen bir süreçtir. Rekabet, gelişen teknoloji, başarısız olma, yıpranma, enerji ve gücün azalması veya tatmin edilmeyen istekler sonucunda bireyin iç kaynaklarında meydana gelen tükenme durumudur (Herbert Freudenberger,1974). Tükenmişlik yüz yüze ilişki gerektiren mesleklerde daha fazla görülmektedir (Maslach ve Jackson,1981).

Aşırı sorumluluk, gereğinden fazla çalışma, fiziksel olarak aşırı yorgun ve yıpranmış hissetme; işe odaklanamama ve müşterilere karşı eskisi gibi sorumluluk hissetmeme; hayatının başkaları tarafından ele geçirildiği hissi, kendini yetersiz hissetme gibi faktörler tükenmişliğe neden olur.

TÜKENMİŞLİĞE NEDEN OLAN DİĞER FAKTÖRLER

#Bireysel Faktörler:

Kişilik yapısı olarak idealist, mükemmelliyetçi; amaç odaklı, mücadeleci, rekabetçi, öfkeli, eleştirici, işi zamanında bitirme gayretinde olan, aşırı sorumluluk sahibi olan, kişilik çıkarlarını her şeyin üstünde tutan, şansa ve kadere inanan, empati kuramayan vb. yapıya sahip olan bireyler risk altındadır.

Kadınlar erkeklere oranla daha fazla tükenmektedir. Çünkü kadınların iç güdüleriyle karşılarındaki insanları daha fazla gözetmeleri ve önem vermeleridir.

İşe yeni giren gençler aşırı enerji dolu ve kısa sürede başarı kazanma inancında olmaktalar, ancak ortama, kuruma, mesleğe alışma sürecinden ötürü hayal kırıklığına uğramaktalar ve tükenmişlik yaşamaya elverişli olmaktadırlar.

#Örgütsel Faktörler:

İş yükü, birey ve iş yükü arasındaki denge ne çok olmalı ne de az. Uyumsuzluk tükenmişlik yaratır.

Kontrol, bireyin yaptığı işin sorumluluğu bireye verilmediği zaman sorun oluşur ve bireyin zamanla tükenmesine neden olur.

Ödüller, çalışmanın karşılığını alamama veya eksik alma durumunda birey ve işi ile ilgili sorun yaşanmaktadır.

Aidiyet, bireyin iş arkadaşları ile iletişimin pozitif olmaması ya da uyumu yakalayamaması sonucunda uyumsuzluk oluşmaktadır (Leiter). Birey ve işi arasında aidiyet açısından uyumsuzluk, duygusal tükenme ve duyarsızlaşma düzeylerini arttırmaktadır.

Adalet, örgütün herkes için tutarlı ve eşit kurallara sahip olmaması durumunda bireyde tükenme yaşanmaktadır.

Değerler, bireyin çalıştığı kurum ile kendi amaçlarının tutarsız olması durumunda bireyse tükenme yaşanmaktadır.

TÜKENMİŞLİĞİN BELİRTİLERİ

- Tükenmişlik yavaş gelişir.

- Kronikleşen yorgunluk, gerginlik, uykusuzluk, baş ağrısı

- Motivasyon eksikliği

- Kötümserlik, alaycılık gibi negatif duygular

- Dikkat eksikliği, unutkanlık

- Yetersiz hissetme

- Sosyal uzaklaşma, sürekli yalnız olma isteği

- Kötü alışkanlıklar edinme

- Özgüvende azalma, monotonluk

- Bedensel zayıflıklar (hastalığa açık olma); grip ve soğuk algınlığı gibi hastalıklara sürekli yakalanma ve hastalığı kolayca atlatamama, kalp hastalıkları, depresyon, obezite vb.

Gibi belirtiler tükenmişliğin göstergesidir.

KORUNM YOLLARI

- Öncelikle sakin olmalı ve derin nefesler alarak rahatlanmalıdır.

- Takım çalışmalarına katılmak.

- Gerçekçi hedefler belirlemek.

- Yeni yaşam aktiviteleri belirlemek (spor, resim vb.).

- Tatile çıkmak.

- Uykuyu iyi almak.

- İş alanında kendini geliştirmek ve gelişime açık olmak.

- Nefes alma ve gevşeme egzersizleri öğrenerek uygulamak.

- Müzik dinlemek.

- Aile ve arkadaşlar ile verimli ve doyum verici zaman geçirmek.

- En önemlisi ise bireyin kendini sevmesidir.

Kaynaklar
Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü: işle bütünleşme, Kadir Aldıç, Sema Polatcı, 2009
Tükenmişlik sendromu belirtileri ve çözüm yolları, kigem(kişisel gelişim merkezi).
Tükenmişlik sendromu belirtileri, fenomen Psikoloji

• HAYIR DİYEBİLMENİN ÖTESİNDE SAĞLIKLI KİŞİSEL SINIRLAR BELİRLEME

• TRAVMA NEDİR? / TRAVMA İLE İLGİLİ BOZUKLUKLAR

• FLÖRT ŞİDDETİNE UĞRADIĞINIZIN FARKINDA MISINIZ?

• TÜRKİYE’ DE BOŞANMA KAVRAMI, TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİ ve PSİKOSOSYAL BAŞ ETME YOLLARI IŞIĞINDA BOŞANMANIN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİSİ ÜZERİNE BİR YAZI

• COVID-19