ÇİFT VE AİLE TERAPİSİNİN EVRELERİ

İLK GÖRÜŞME

İlk görüşmenin amacı aile ile bir bağ kurmak ve getirilen sorunu devam ettiren koşullar hakkında varsayımlar üretmektir. Ailenin var olan sorunu çözmek için şimdi ve geçmişte neler yaptıkları ve sorunun neleri nasıl etkilediği değerlendirilir. Özellikle ‘işe yaramayan çözümler’ ve ‘yaşam döngüsündeki geçişler’ üzerinde durulur. Temel hedef danışan veya danışanlarla bir iş birliği kurmak ve bilgi toplamaktır. Eşlerden birbirlerini veya çocuklarını tanıtmaları istenebilir. Terapide bulunan herkesin sırayla konuşması ve konuşanın sözünü bölmemesi hakkında bilgilendirme yapılır. Her danışana ‘Buraya gelmek hakkında siz ne hissettiniz?’ sorusu sorularak danışanın düşüncelerini özgürce söylemesi desteklenmeli; danışanla, duygudaşlık, anlayış bağı kurulmalı ve devam ettirilmelidir. Seanslarda yalnızca ilişkideki sorunlar üzerinde durmaktansa bireylerin güçlü ve başarılı yanları da terapiye taşınmalıdır. Danışanlar sorunlara ve nedenlerine odaklanma eğilimi gösterirken terapist ailenin güçlü yönleri üzerinde durmalıdır. Aile geçmişini ortaya çıkarmak amacıyla Bowen yaklaşımlı terapistler ‘genogram’; psikanalistler ‘ayrıntılı kişisel geçmiş’; davranışçılar ‘anket ve kontrol listeleri’ kullanabilirler. Aileler bazen farkında olmasa da çoğunun başvuru nedeni doğum, ölüm, ayrılık, iş değişikliği, evlilik gibi daha birçok değişen koşullara uyum sağlayamamalarıdır. İlk görüşmenin sonunda terapi süreci, katılımcıların devamlılığının önemi, beklentileri gibi konuların yanında ailenin hedefe nasıl ulaşacağına dair edinilen bilgiler paylaşılır.

TEDEVİNİN İLK EVRESİ

Başlangıçta kurulan hipotezler formülleştirilerek kişiler arası temel çatışmalar ve bunun hangi aile üyesi arasında meydana geldiği bulunur. Sorun olarak bir kişi öne sürüldüğünde terapist diğerlerinin rolünü ve tepkilerini gözden kaçırmamalıdır. Süreç, aile kuralları ve yapısı, üçgenler, koalisyonlar, sistem, alt sistemler ve sınırlar hesaba katılmalıdır. Burada amaç suçu birine veya diğerine yüklemek değil sorunun ortak olarak sürdürüldüğünü göstermektir. Çiftlerin soruna takılıp kalmasına neden olan kısır etkileşimler sorgulanmalıdır. Esnekliği sorgulamak, bireylerin üstlendikleri rollerin farkına varmalarını sağlamak ve işlevsel ilişki kurmalarını sağlamak için sorunların temelindeki dinamiklere yönelik ev ödevlerinden yararlanılabilir. Ev ödevlerini yerine getiren bireyler değişime daha isteklidirler. Örneğin; bağımlı aile üyelerine yalnız veya aileden olmayan biriyle vakit geçirme ödevleri verilebilir.

TEDAVİNİN ORTA EVRESİ

Terapist bu evrede öğretici konumundan edilgen konuma geçer ve aile üyelerinin birbirleriyle işlevsel bir iletişim ve etkileşim kurmasını hedefler. Terapist, süreci gözlemleyerek yalnızca konuşma kısır bir döngüye girdiğinde hatanın nerede olduğu belirterek danışanları kendi kaynaklarını kullanmaya yönlendirir. Örneğin; daha az söz kesilmesi, duygusal tepkilerin kontrol edilmesi veya fazla eleştirel yaklaşılmaması konusunda danışanları uyarır. Danışanların savunmacı tutumlarını kontrol ederek konuşmalarını ve kaygıyla tek başlarına mücadele etmeyi öğrenmelerini sağlar. Terapist empatik davranarak danışanların direncini kırmasını ve tutumlarının temeline inmeyi başarabilir. Aile üyeleri ilişkideki sorunları fark ettiğinde birbirleriyle kuracakları yeni ilişki biçimlerini kendileri tasarlarlar. Çünkü her ilişkinin kendine özgü hassas dengesi vardır. Terapist yalnızca işlevsel olmayan ilişki ve iletişim dizilerine müdahalede bulunmalıdır.

SONLANDIRMA

Kısa süreli psikoterapilerde sorun ortadan kalktığında terapi sonlandırılır ancak psikanaliz gibi uzun bir öğrenme süreci yıllar sürebilir. Çoğu çift ve aile terapisti ailenin amacına ulaştığını ve artık verimliliğinin azaldığını hissettiği noktada terapiyi sonlandırır. Bu evrede danışanların başlangıç noktası ile şu an bulundukları nokta arasındaki fark değerlendirilir. Danışanlara kurgusal zorlukların olduğu olaylar düşündürülerek nasıl başa çıkacaklarını açıklamaları istenir. Terapist birkaç hafta sonra durumu kontrol etmek için kısa süreli bir izleme seansı ayarlayabilir. Temel sorunların çözüme ulaşarak ilerleme sağlanması hem kendi ilişkilerinde hem diğerleriyle ilişkilerinde iyileşme olması, ailenin terapi beklentilerinin karşılanması sonlandırma evresine gelindiğinin göstergeleridir.

Bowen, M. 1976. Principles and techniques of multiple family therapy. Family therapy: theory and practice’de, P.J. Guerin, ed New York: Gardner Press.

Nichols, P.M. 2013. Aile terapisi kavramlar ve yöntemler. İstanbul: Kaknüs Yayınları.

Blog Kategorileri

Psikoloji 71 Psikiyatri 6 Dil-Konuşma 6 Özel Eğitim ve Rehabilitasyon 8 Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik 16 Diğer 11 Gerçek Hikayeler 7 Psikolojik Tanılar 13 Online Terapi I Online Psikolog 1

Tavsiye Edilen Yazılar

Blog